Seanfhocail
|
|
| 1. Ag duine féin is fearr a fhios cá luíonn an bhróg
air. |
| 2. Aithníonn ciaróg ciaróg eile. |
| 3. Aithnítear cara i gcruatan. |
| 4. An gad is giorra don scornach is túisce is ceart a
scaoileadh. |
| 5. An lao ite i mbolg na bó. |
| 6. An luibh ná faightear is í a fhóireann. |
| 7. An rud a chíonn an leanbh is é a níonn an leanbh.
|
| 8. An rud a scríobhann an púca, léann sé féin é. |
| 9. An rud a théann i bhfad téann sé i bhfuaire. |
| 10. An rud is annamh is iontach. |
| 11. An rud is measa le duine ar domhan n’fheadair sé nach
é lár a leasa é. |
| 12. An rud nach bhfuil leigheas air caithfear cur suas leis.
|
| 13. An rud nach féidir ní féidir é. |
| 14. An t-uan ag múineadh méilí dá mháthair. |
| 15. An tslat nuair a chruann le haois is deacair í a shníomh
ina gad. |
| 16. An té a bhfuil builín aige gheobhaidh sé scian lena ghearradh.
|
| 17. An té a bhíonn amuigh fuarann a chuid. |
| 18. An té a bhíonn siúlach bíonn sé scéalach. |
| 19. An té a bhíonn thuas óltar deoch air. |
| 20. An té a bhíonn thíos buailtear cos air. |
| 21. An té a dtéann teist na mochóirí amach air ní cás dó
codladh go headra. |
| 22. An té a mbíonn an rath ar maidin air bíonn sé air tráthnóna.
|
| 23. An té nach bhfuil láidir ní foláir dó bheith glic. |
| 24. An té nach mbeireann ar an ngnó beireann an gnó air.
|
| 25. An té nach nglacann comhairle glacfaidh sé comhrac. |
| 26. An té nach trua leis do chás, ná déan do ghearán leis.
|
| 27. Ar mhaithe leis féin a níos an cat crónán. |
| 28. Ar scath a chéile a mhaireann na daoine. |
| 29. Bailíonn brobh beart. |
| 30. Beart gan leigheas, foighne is fearr dó. |
| 31. Beatha duine a thoil |
| 32. Beatha teanga í a labhairt. |
| 33. Beidh lá eile ag an bPaorach. |
| 34. Bliain le duine agus bliain ina choinne. |
| 35. Breithnigh an abhainn sara dtéir ina cuilithe. |
| 36. Briseann an dúchas trí shúile an chait. |
| 37. Bíonn adharca fada ar na buaibh thar lear. |
| 38. Bíonn an fhírinne searbh. |
| 39. Bíonn blas ar an mbeagán. |
| 40. Bíonn blas milis ar phraiseach na gcomharsan. |
| 41. Bíonn cead cainte ag fear caillte na himeartha. |
| 42. Bíonn dhá insint ar gach aon scéal. |
| 43. Bíonn gach tosú lag. |
| 44. Bíonn súil le muir ach ní bhíonn súil le huaigh. |
| 45. Cad a dhéanfadh mac an chait ach luch a mharú. |
| 46. Cailín ag Móir is Móir ag iarraidh déirce. |
| 47. Caora mhór an t-uan i bhfad. |
| 48. Chonaic mé cheana thú, arsa an cat leis an mbainne te. |
| 49. Ciall agus michiall - dís ná gabhann le chéile. |
| 50. Cuir an breac san eangach sula gcuire tú sa phota é.
|
| 51. Cuir síoda ar ghabhar - is gabhar fós é. |
| 52. D’ordaigh Dia cúnamh. |
| 53. Doras feasa fiafraí. |
| 54. Dá dhonacht é Séamas ba mheasa bheith ina éagmais. |
| 55. Dá fhad lá tagann oíche. |
| 56. Dá mbeadh soineann go Samhain bheadh breall ar dhuine
éigin. |
| 57. Éire i bpáirt, Éire ar lár. |
| 58. Éist le fuaim na habhann agus gheobhair breac. |
| 59. Fear na bó faoina heireaball. |
| 60. Feileann spallaí do bhallaí chomh maith le clocha móra.
|
| 61. Filleann an feall ar an bhfeallaire. |
| 62. Gach dalta mar oiltear. |
| 63. Galar gan náire an tart. |
| 64. Giorraíonn beirt bóthar. |
| 65. Glacann fear críonna comhairle. |
| 66. I dtosach na haicíde is fusa í a leigheas. |
| 67. I dtus an mhála is ceart a bheith tíosach. |
| 68. I ndiaidh a chéile a thógtar na caisleáin. |
| 69. Imíonn an tuirse is fanann an tairbhe. |
| 70. Iomad den aithne a mheadaíonn an tarcaisne. |
| 71. Is ait an mac an saol. |
| 72. Is beo duine tar éis a bhuailte ach ní beo é tar éis
a cháinte. |
| 73. Is binn béal ina thost. |
| 74. Is breá an ní an óige ach ní thagann sí faoi dhó. |
| 75. Is báidhiúil iad lucht aoncheirde. |
| 76. Is cuma nó muc duine gan seift. |
| 77. Is deacair ceann críonna a chur ar cholainn óg. |
| 78. Is deacair rogha a bhaint as dhá dhíogha |
| 79. Is dána gach madra i ndoras a thí féin. |
| 80. Is dóigh le fear na buile gurb é féin fear na céille.
|
| 81. Is fada an bóthar nach bhfuil casadh ann. |
| 82. Is fada siar a théann iarsma an drochbhirt. |
| 83. Is fearr a bheith díomhaoin ná droch-ghnóthach. |
| 84. Is fearr an t-imreas ná an t-uaigneas. |
| 85. Is fearr an tsláinte ná na táinte. |
| 86. Is fearr beagán den ghaol ná mórán den charthanas. |
| 87. Is fearr cara sa chúirt ná punt sa sparán. |
| 88. Is fearr go mall ná go brách. |
| 89. Is fearr leath ná meath . |
| 90. Is fearr lán doirn de cheird ná lán mála d’ór. |
| 91. Is fearr mac le himirt ná mac le hól. |
| 92. Is fearr marcaíocht ar ghabhar ná coisíocht dá fheabhas.
|
| 93. Is fearr rith maith ná drochsheasamh. |
| 94. Is fearr súil le glas ná súil le huaigh. |
| 95. Is fearr súil romhat ná dhá shúil i do dhiaidh. |
| 96. Is furasta fuineadh in aice na mine. |
| 97. Is gaire cabhair Dé ná an doras. |
| 98. Is geal gach nua agus is searbh gach gnáth. |
| 99. Is geal leis an bhfiach dubh a ghearrcach féin. |
| 100. Is geall le scíth malairt oibre.
|
| 101. Is glas iad na cnoic i bhfad uainn.
|
| 102. Is iad na muca ciúine a itheann
an mhin. |
| 103. Is in ithe na putóige a bhíonn a
tástáil. |
| 104. Is iomaí cor a chuireann an saol
de. |
| 105. Is leor nod don eolach. |
| 106. Is leor ó Mhór a dícheall. |
| 107. Is lia gach othar i ndiaidh a leighis.
|
| 108. Is lú ná fríd máthair an oilc. |
| 109. Is mairg a dheanann deimhin dá dhóchas.
|
| 110. Is mairg a dhéanann an t-olc is
a bhíonn bocht ina dhiaidh. |
| 111. Is maith an scáthán súil charad.
|
| 112. Is maith an scéalaí an aimsir. |
| 113. Is maith an t-anlann an t-ocras.
|
| 114. Is maith an t-iománaí an té a bhíonn
ar an gclaí. |
| 115. Is maith le Dia féin cúnamh. |
| 116. Is maol gualainn gan bhráthair.
|
| 117. Is minic a bhris béal duine a shrón.
|
| 118. Is minic a bhí cú mhall sona. |
| 119. Is minic a gheall tailliúir is ná
tiocfadh sé. |
| 120. Is minic ciúin ciontach . |
| 121. Is mór é luach na foighne. |
| 122. Is olc an chearc nach scríobann
di féin. |
| 123. Is olc an ghaoth nach séideann do
dhuine éigin. |
| 124. Is sleamhain an leac ag doras duine
uasail. |
| 125. Is treise dúchas ná oiliúint. |
| 126. Is trom cearc i bhfad. |
| 127. Is túisce deoch ná scéal. |
| 128. Is í an chiall cheannaigh an chiall
is fearr. |
| 129. Is í an dias is troime is ísle a
chromann a ceann. |
| 130. Mair a chapaill is gheobhair féar.
|
| 131. Maireann an chraobh ar an bhfál
ach ní mhaireann an lámh a chuir. |
| 132. Maireann croí éadrom i bhfad. |
| 133. Marbh le tae agus marbh gan é. |
| 134. Mian mic a shúil. |
| 135. Mol an óige agus tiocfaidh sí. |
| 136. Mol gort is ná mol geamhar. |
| 137. Mura gcuirfidh tú san Earrach ní
bhainfidh tú sa bhFómhar. |
| 138. Mura mbeadh agat ach pocán gabhair
bí i lár an aonaigh leis. |
| 139. Más cam díreach an ród is é an bóthar
mór an t-aicearra. |
| 140. Más maith leat do mholadh faigh
bás: más maith leat do cháineadh pós. |
| 141. Más olc maol is measa mullach. |
| 142. Múineann gá seift. |
| 143. Namhaid an cheird gan í a fhoghlaim.
|
| 144. Nuair a bheidh do lámh i mbéal na
con tarraing go réidh í. |
| 145. Nuair a bhíonn an cat amuigh bíonn
na lucha ag rince. |
| 146. Nuair is crua don chailleach caithfidh
sí rith. |
| 147. Nuair is gann é an bia is fial é
a roinnt. |
| 148. Ná bac le mac an bhacaigh is ní
bhacfaidh mac an bhacaigh leat. |
| 149. Ná cuir do leas ar cairde. |
| 150. Ná déan nós is ná bris nós. |
| 151. Ná tabhair breith ar an gcéad scéal.
|
| 152. Ní bheathaíonn na breithre na braithre.
|
| 153. Ní bhfuair minic onóir. |
| 154. Ní bhíonn an rath ach mar a mbíonn
an smacht. |
| 155. Ní bhíonn fear náireach éadálach.
|
| 156. Ní bhíonn in aon rud ach seal. |
| 157. Ní bhíonn tréan buan. |
| 158. Ní breac é go raibh sé ar an bport.
|
| 159. Ní dhéanfadh an saol capall ráis
d’asal. |
| 160. Ní dhéanfaidh smaoineamh an treabhadh
duit. |
| 161. Ní fhaigheann lámh iata ach dorn
dúnta. |
| 162. Ní fiú bheith ag seanchas agus an
anachain déanta. |
| 163. Ní féasta go rósta is ní céasta
go pósta. |
| 164. Ní féidir bheith ag feadaíl is ag
ithe mine. |
| 165. Ní féidir leis an ngobadán an dá
thrá a fhreastal. |
| 166. Ní féidir é a bheith ina ghruth
is ina mheadhg agat. |
| 167. Ní haithne go haontíos. |
| 168. Ní heaspa go díth carad. |
| 169. Ní hé lá na gaoithe lá na scolb.
|
| 170. Ní ionann dul go tigh an rí agus
teacht as. |
| 171. Ní lia duine ná tuairim. |
| 172. Ní lia tír ná gnás. |
| 173. Ní mar a shíltear a bhítear. |
| 174. Ní mhealltar an sionnach faoi dhó.
|
| 175. Ní neart go cur le chéile. |
| 176. Ní sia gob an ghé na gob an ghandail.
|
| 177. Ní thagann ciall roimh aois. |
| 178. Ní théann dlí ar riachtanas. |
| 179. Ní troimide an loch an lacha. |
| 180. Níl aon tinteán mar do thinteán
féin. |
| 181. Níl leigheas ar an gcathú ach é
a mharú le foighne. |
| 182. Níl luibh ná leigheas in aghaidh
an bháis. |
| 183. Níl saoi gan locht ná daoi gan tréith.
|
| 184. Níl sprid ná puca nach bhfuil fios
a chúise aige. |
| 185. Níl tuile dá mhéad nach dtránn.
|
| 186. Níl íseal ná uasal ach thíos seal
agus thuas seal. |
| 187. Níor bhris focal maith fiacail riamh.
|
| 188. Níor chaill fear an mhisnigh riamh
é. |
| 189. Níor líon beannacht bolg riamh.
|
| 190. Pós bean ón sliabh agus pósfaidh
tú an sliabh ar fad. |
| 191. Ritheann fear buile trí thuile go
dána, ach is minic thug tuile fear buile le fána. |
| 192. Sciúrdann éan as gach ealta. |
| 193. Seachnaíonn súil an ní ná feiceann.
|
| 194. Síoda ar Shiobhán is na preabáin
ar a hathair. |
| 195. Súil le breis a chailleann an cearrbhach.
|
| 196. Tabhair rogha don bhodach agus is
é an díogha a thoghfaidh sé. |
| 197. Tagann gach maith le cairde. |
| 198. Taithí a dhéanann máistreacht. |
| 199. Tar éis a thuigtear gach beart.
|
| 200. Tarraingíonn scéal scéal eile. |
| 201. Tosach sláinte codladh : deireadh
sláinte osna. |
| 202. Tuigeann Tadhg Taidhgín. |
| 203. Tír gan teanga tír gan anam. |
| 204. Tús maith leath na hoibre. |